تبیین نقش کارکردی ادبیات در صیانت از ارزش‌های فرهنگی (مطالعه موردی: اشعار دعبل خزاعی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه پژوهش هنر دانشکده هنر دانشگاه نیشابور.

چکیده

یکی از موضوعات مهم در زمینه برنامه‌ریزی راهبردی  فرهنگی، به ویژه فرهنگ دینی، چگونگی استفاده از وجه ابداعی وجود انسان در راستای صیانت از ارزش‌های هویت فرهنگی است. ادبیات_به گواهی داده‌ها و اسناد تاریخی_ فراتر از جنبه‌های زیبایی‌شناختی و فنی آن به‌عنوان ظرفیتی مؤثر برای پاسداری، تبیین و ترویج مفاهیم فرهنگی هم به کار گرفته می‌شده است. به‌عنوان‌مثال در بین ادیبان مؤمن به حقانیت اسلام و طریق اولیاء دین چه بسیارند کسانی که از ادبیات، همانند یکی از ابرازهای دینی بهره‌های وافری برده‌اند. لذا آنان خود را صرفاً ادیب در مقام اصطلاحی آن نمی‌دیدند؛ عزم آن‌ها بر صیانت ادبی از مرزهای اعتقادی بود. این تحقیق با هدف تبیین وجه صیانتی ادبیات، آثار «دعبل خزاعی» را همچون نمونه‌ای مصداقی و موفق در راستای بیان شیوه‌های نهادینه‌سازی و تداوم فرهنگ دینی، تحلیل و بررسی نموده و آن را به روش مطالعات بین‌رشته‌ای و بر پایه استدلال استقرایی (تجرید و تعمیم) مطالعه می‌کند. فرضیه اصلی این تحقیق آن است که آثار ادبی می‌توانند وجه عقلانی فرهنگ را مخیل ساخته و با زبان تصویر در نهاد مخاطبان خود تنفیذ نموده و بدین‌سان از مسیر پایدارسازی پیام، از ارزش‌های آن صیانت کنند.

کلیدواژه‌ها